Ένα νέο σύστημα για ένα καινούργιο αιώνα

Ένας διασυνδεδεμένος κόσμος απαιτεί ένα διασυνδεδεμένο σύστημα. Ένας οικονομολόγος παρουσιάζει τα πέντε βασικά σημεία του σχεδίου του. 

Copyright Fortune Magazine

Όλοι μας αναφερόμαστε στο γεγονός ότι είμαστε μία παγκόσμια κοινότητα, όμως οι θεσμοί και οι συμπεριφορές μας δεν δείχνουν το ίδιο. Η νέα μας πραγματικότητα- πολύπλοκη, διασυνδεδεμένη και ταχύτατη όσο ποτέ- σημαίνει ότι η ανάγκη για παγκόσμια συνεργασία και παγκόσμιες λύσεις δεν ήταν ποτέ τόσο έντονη όσο σήμερα. Οπότε, τι είδους κριτήρια θα πρέπει να θεμελιώνουν το παγκόσμιο σύστημα για τον 21^ο αιώνα;

Πρώτον, ένα τέτοιο σύστημα θα πρέπει να προάγει τη συνεργασία. Είμαστε όλοι μας μέσα σε αυτό, είμαστε όλοι μαζί. Οι κυβερνήσεις, οι επιχειρήσεις και η κοινωνία δεν μπορούν να δρουν ατομικά και στην απομόνωση. Τα ζητήματα παγκοσμίου βεληνεκούς είναι αλληλένδετα και τα ενδιαφέρομενα μέρη μέσω τον πολυεπίπεδων συνεργασιών τους, π.χ. συμπράξεις δημοσίου και ιδιωτικού τομέα, θέτουν επί τάπητος καινοτόμες λύσεις. «Αρραβωνιάζουν» το πάθος, το σκοπό και τα δίκτυα της κοινωνίας των πολιτών και τους πόρους και την εμπειρία των επιχειρήσεων. 

Δεύτερον, ένα παγκόσμιο σύστημα θα πρέπει να προσεγγίζει τις προκλήσεις με ένα πιο συστημικό και ολοκληρωμένο τρόπο. Ενώ τα ζητήματα της παγκόσμιας ατζέντας είναι αλληλένδετα, το παρόν σύστημα είναι χωρισμένο: ο Παγκόσμιος Οργανισμός Εμπορίου για το εμπόριο, η Παγκόσμια Οργάνωση Υγείας για τα θέματα υγείας και το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο για τα χρηματοπιστωτικά ζητήματα. Θα πρέπει να θέσουμε τα θεμέλια για μία αλληλοσυμπλήρωση που θα δημιουργήσει συνοχή. Για παράδειγμα πως πετυχαίνουμε τη βέλτιστη ισορροπία μεταξύ του G-20 και του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών (ΟΗΕ); Ποιος είναι ο καλύτερος τρόπος για να εμπλέξουμε τους Μη Κυβερνητικούς Οργανισμούς; Χρειαζόμαστε ευέλικτα δίκτυα-περισσότερες ετεραρχίες και λιγότερες ιεραρχίες. 

Τρίτον, το σύστημα θα πρέπει να έχει στρατηγικό προσανατολισμό και να μην καθοδηγείται από τη κρίση. Το μεγαλύτερο μέρος της ενέργειάς μας απορροφάται από αντιδραστικά και όχι από ενεργητικά σταθμά. Η διαχείριση κρίσεων αντί της δημιουργικής σκέψης για το μέλλον οδηγεί σε αμυντικές συμπεριφορές. Θα πρέπει να προσαρμοστούμε σε ένα κόσμο που αλλάζει και να μην υπερασπιζόμαστε ξεπερασμένα μοντέλα. 

Τέταρτον, ένα παγκόσμιο σύστημα θα πρέπει να διαπνέει αέρα νομιμότητας. Σήμερα αυτό εδράζεται πέρα από εντολές που βασίζονται μόνο σε δημοκρατικές αρχές: περιλαμβάνει ξεκάθαρους στόχους και χειροπιαστά αποτελέσματα. Αδιαμφισβήτητα υπάρχει ένα πρόβλημα παράδοσης. Και από τη στιγμή που οι υποσχόμενες δράσεις δεν εκπληρώνονται, έχουμε ένα έλλειμε εμπιστοσύνης όσον αφορά τις κυβερνήσεις, τους διεθνείς οργανισμούς και τις επιχειρήσεις.

Πέμπτον, το σύστημα αυτό της παγκόσμιας διακυβέρνησης θα πρέπει να αγκαλιάσει την έννοια της παγκόσμιας ιθαγένειας. Σε ένα διασυνδεδεμένο κόσμο, είναι προς το συμφέρον  των κρατών-εθνών να παλέψουν για λύσεις πάνω σε πραγματικές παγκόσμιες προκλήσεις, όπως η κλιματική αλλαγή. Σήμερα δεν χρειαζόμαστε μόνο το Καταστατικό Χάρτη των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, αλλά θα πρέπει να επεκτείνουμε την έννοια περιλαμβάνοντας και ευθύνες. 

Ως μία παγκόσμια κοινότητα, εξαρτώμεθα από τη λειτουργία των θεσμών και των διαδικασιών για τη διαχείριση της παγκόσμιας γειτονιάς μας. Η ενσωμάτωση των πέντε αυτών κριτηρίων στο παγκόσμιο σύστημά μας είναι μία μεγάλη πρόκληση. Όμως αν δε το κάνουμε θα συνεχίσουμε να εφαρμόζουμε τοπικές θεραπείες σε συνθήκες που απαιτούν παγκόσμια θεραπεία. 

Άρθρο του Klaus Schwab, ιδρυτή και εκτελεστικού προέδρου του World Economic Forum στο περιοδικό Fortune.  

μτφ. Δημήτριος Σαλαμπάσης