25 Μαρτίου 2013: Διεθνής Ημέρα Μνήμης των Θυμάτων της Δουλείας και του Διατλαντικού Δουλεμπορίου

 

Για πάνω από 400 χρόνια, περισσότεροι από 15 εκατομμύρια άνδρες, γυναίκες και παιδιά ήταν τα θύματα του τραγικού διατλαντικού δουλεμπορίου, ένα από τα πιο σκοτεινά κεφάλαια στην ιστορία της ανθρωπότητας.

Ο ετήσιος εορτασμός της 25^ης Μαρτίου ως Διεθνή Ημέρα Μνήμης για τα Θύματα της Δουλείας και του Διατλαντικού Δουλεμπορίου χρησιμεύει ως μια ευκαιρία να τιμήσουμε και να θυμηθούμε αυτούς που υπέφεραν και έχασαν τη ζωή τους στα χέρια του βάναυσου συστήματος της δουλείας, καθώς και για την ευαισθητοποίηση σχετικά με το κινδύνους του ρατσισμού και των προκαταλήψεων σήμερα.

Το φετινό θέμα, «Για πάντα ελεύθεροι: Γιορτάζοντας τη χειραφέτηση» αποτίει φόρο τιμής στη χειραφέτηση των δούλων σε χώρες σε όλο τον κόσμο. Αυτό το έτος είναι ιδιαίτερα σημαντικό με πολλές βασικές επετείους, συμπεριλαμβανομένης αυτής των 220 ετών από το Γενικό διάταγμα Χειραφέτησης της Γαλλίας που ελευθέρωσε όλους τους δούλους στη σημερινή Αϊτή. 180 χρόνια από το νόμο για τη Κατάργηση Δουλείας του 1833 με την οποία έληξε η δουλεία στον Καναδά, στις Βρετανικές Δυτικές Ινδίες και στο Ακρωτήριο της Καλής Ελπίσας και 170 χρόνια πριν, υπεγράφη ο Ινδικός νόμος για τη Δουλεία του 1843. Η δουλεία καταργήθηκε επίσης 165 χρόνια πριν στη Γαλλία, 160 χρόνια στην Αργεντινή, πριν από 150 χρόνια στις ολλανδικές αποικίες και 125 χρόνια στη Βραζιλία. 

Το 2013 αποτελεί επίσης την 150^η επέτειο από τη Διακήρυξη της Χειραφέτησης στις Ηνωμένες Πολιτείες, η οποία δήλωσε ότι, από την 1^η Ιανουαρίου 1863, όλα τα πρόσωπα που θεωρούνται ως σκλάβοι σε οποιοδήποτε πολιτεία, ή σε ορισμένο τμήμα πολιτείας, θα είναι τότε και για πάντα ελεύθεροι.

Μήνυμα του Γενικού Γραμματέα του ΟΗΕ κ. Ban Ki-moon

Το διατλαντικό δουλεμπόριο μαινόταν για 400 χρόνια και στοίχισε τη ζωή σε πάνω από 15 εκατομμύρια θύματα. Αφρικανοί και άνθρωποι αφρικανικής καταγωγής υπήρξαν θύματα αυτών των βίαιων πράξεων  και να συνεχίζουν να υπόκεινται τις συνέπειες.

Την Διεθνή Ημέρα Μνήμης των Θυμάτων τη Δουλεία και το Διατλαντικό Δουλεμπόριο, λέμε στον κόσμο να μην ξεχάσει ποτέ αυτό το παγκόσμιο έγκλημα κατά της ανθρωπότητας.

Ποτέ δεν πρέπει να ξεχνάμε τα βασανιστήρια, το βιασμό και τη δολοφονία αθώων ανδρών, γυναικών και παιδιών, τις οικογένειες που χωρίστηκαν, τις ζωές που ξεριζώθηκαν, και τις φρικτές συνθήκες στα πλοία γεμάτα σκλάβους, στις φυτείες και τα σκλαβοπάζαρα. Οι υποβαθμίσεις δεν μπορούν θα θαφτούν με το χρόνο, θα πρέπει να εξεταστούν, να κατανοηθούν και να αντιμετωπιστούν.

Όπως έχουμε σκεφτόμαστε τις σύγχρονες συνέπειες αυτής της τραγωδίας, ας θυμηθούμε τη γενναιότητα εκείνων που έθεσαν σε κίνδυνο τα πάντα για την ελευθερία και όσους τους βοήθησαν σε αυτό το επικίνδυνο μονοπάτι. Το θάρρος τους θα πρέπει να μας εμπνεύσει να αγωνιζόμαστε κατά των σύγχρονων μορφών δουλείας, του ρατσισμού, των φυλετικών διακρίσεων, της ξενοφοβίας και της μισαλλοδοξίας.

Αυτό το έτος, μαζί με την ζοφερή θύμηση, έχουμε ιδιαίτερο λόγο να το γιορτάσουμε. Σημειώνουμε τα 150 χρόνια από τότε που ο Αβραάμ Λίνκολν εξέδωσε την Διακήρυξη Χειραφέτησης, απελευθερώνοντας εκατομμύρια Αφρο-Αμερικανούς από τη σκλαβιά.

Αυτή η χρονιά σηματοδοτεί επίσης και άλλα ορόσημα. Το 1833, η δουλεία τελείωσε στον Καναδά, στις Βρετανικές Δυτικές Ινδίες και στο Ακρωτήριο της Καλής Ελπίδας. Περίπου 170 χρόνια πριν, υπεγράφη  το 1843, ο Ινδικός νόμος κατά της Δουλεία. Η δουλεία καταργήθηκε πριν από 165 χρόνια στη Γαλλία, 160 χρόνια στην Αργεντινή, πριν από 150 χρόνια στις πρώην ολλανδικές αποικίες και 125 χρόνια στη Βραζιλία.

Αυτή την ημέρα ας υποσχεθούμε να τιμήσουμε και να αποκαταστήσουμε την αξιοπρέπεια των πληγέντων και να εντείνουμε τις προσπάθειές μας για την εξάλειψη των υπολειμμάτων της δουλείας που εξακολουθούν να υπάρχουν στον κόσμο μας.

  

Ιστορικό

Διατλαντικό εμπόριο σκλάβων

Το διατλαντικού δουλεμπόριο αποτέλεσε τη μεγαλύτερη αναγκαστική μετανάστευση στην ιστορία, και αναμφισβήτητα ένα από τα πιο απάνθρωπα γενονότα αυτής. Η μεγάλη φυγή των Αφρικανών που είχε εξαπλωθεί σε πολλές περιοχές του κόσμου,  για πάνω από 400 έτη ήταν πρωτοφανής στα χρονικά της ιστορίας της.

Ως άμεσο αποτέλεσμα του διατλαντικού δουλεμπορίου, η μεγαλύτερη κίνηση των Αφρικανών ήταν στην Αμερική - με 96 τοις εκατό από τους αιχμαλώτους από τις αφρικανικές ακτές να φθάνουν σε με  πλοία στα λιμάνια σκλάβων στη Νότια Αμερική και τα νησιά της Καραϊβικής.

Στο διάαστημα από το 1501-1830, τέσσερις Αφρικανοί διέσχισαν τον Ατλαντικό για κάθε ένα ευρωπαϊκό, καθιστώντας τα δημογραφικά στοιχεία της Αμερικής εκείνη την εποχή περισσότερο από μια επέκταση της αφρικανικής διασποράς από μία ευρωπαϊκή. Η κληρονομιά αυτής της μετανάστευσης είναι ακόμα εμφανής σήμερα, με μεγάλους πληθυσμούς από τους ανθρώπους της αφρικανικής καταγωγής που ζουν σε όλη την Αμερική.

Για πάντα ελεύθερος: Γιορτάζοντας τη χειραφέτηση

Διακήρυξη της Χειραφέτησης

Η Διακήρυξη της Χειραφέτησης, η οποία υπεγράφη από τον Πρόεδρο Abraham Λίνκολν την 1η Ιανουαρίου 1863, δήλωσε ότι όλα τα πρόσωπα που είναι σκλάβοι σε οποιαδήποτε πολιτεία ή σε ορισμένο τμήμα πολιτείας θα είναι από σήμερα και για πάντα ελεύθεροι.

Το φετινό θέμα, «Για πάντα ελεύθερος: Γιορτάζοντας τη χειραφέτηση», αποτίει φόρο τιμής σε όλους εκείνους που εργάστηκαν ακούραστα για να ανατρέψουν την αποδοχή του δουλεμπορίου και της δουλείας ως νόμιμου και ηθικού θεσμού. Μέχρι τις αρχές του δέκατου ένατου αιώνα γινόταν σαφές στη διεθνή κοινότητα ότι το εμπόριο των υπόδουλων λαών δεν ήταν πλέον ανεκτό. Η αρχική ώθηση για την ανατροπή του άρχισε με το αγγλο-αμερικανικό κίνημα κατάργησης της θανατικής ποινής. Τα άτομα και οι οργανώσεις που το υποστήριζαν, δημοσίευσαν τα βιβλία, φυλλάδια και εφημερίδες, ως μέρος της προσπάθειας για την ευαισθητοποίηση σχετικά με την αιτία. Αυτή ήταν η αρχή μιας από τις μεγαλύτερες ανθρωπιστικές κινήσεις που είχε δει ποτέ ο κόσμος. Καθοριστικό ρόλο σε αυτό το πρώιμο κίνημα έπαιξε έναν αριθμό μαύρων για τη κατάργηση της δουλείας, συμπεριλαμβανομένης της βρετανικής ομάδας οι Υιοί της Αφρικής, στα μέλη της οποίας περιλαμβάνονται οι Olaudah Equiano (Gustavus Vassa) και Ottobah Cugoano.

Το κίνημα της κατάργησης επιταχύνθηκε, με ομάδες όπως οι Κουάκεροι που εργάζονταν για την πραγματοποίηση αλλαγών από το μηδέν. Αρκετές πολιτείες των Ηνωμένων Πολιτειών ξεκινώντας με Βερμόντ το 1777 ψήφισαν νόμους κατά της δουλείας του εμπορίου πολύ πριν από την ομοσπονδιακή νομοθεσία. Μια παγκόσμια προσπάθεια επικοδομούνταν με πολλά έθνη να   υπογράφουν διεθνείς συνθήκες σχετικά με το θέμα. Από 1807 η Μεγάλη Βρετανία και η Αμερική κατήργησαν νομικά το διατλαντικό δουλεμπόριο. Οι δράσεις αυτές, ωστόσο, δεν σήμαναν το τέλος της δουλείας. Δεκαετίες αργότερα, ο νόμος για τη Κατάργηση της Δουλείας του 1833 οδηήγησε στη κατάρτηση της δουλείας στον Καναδά, στις Βρεατνικές Δυτικές Ινδίες και στο Ακρωτήριο της Καλής Ελπίδας, ενώ ο Ινδικός νόμος κατά της δουλεία υπεγράφη το 1843. Η δουλεία καταργήθηκε το 1848 στη Γαλλία, το 1853 στην Αργεντινή, το 1863 στις ολλανδικές αποικίες και τις Ηνωμένες Πολιτείες, και το 1888 στη Βραζιλία.

Τιμώντας τη μνήμη των θυμάτων

Σε ανάμνηση της μνήμης των θυμάτων, η Γενική Συνέλευση, με το υπ’ αριθμ. ψήφισμά 62/122  της 17ης Δεκεμβρίου 2007, ανακήρυξε την 25^η Μαρτίου, ως τη Παγκόσμια Ημέρα Μνήμης των Θυμάτων από τη Δουλεία και το Διατλαντικό Δουλεμπόριο, η οποία θα πρέπει να εορτάζεται σε ετήσια βάση.

Το ψήφισμα κάνει επίσης έκκληση για τη δημιουργία ενός προγράμματος προβολής για την κινητοποίηση των εκπαιδευτικών ιδρυμάτων, της κοινωνίας των πολιτών και άλλων οργανώσεων για να ενσταλάξει στις μελλοντικές γενιές τις «αιτίες, τις συνέπειες και τα διδάγματα του διατλαντικού δουλεμπορίου, καθώς και να ενημερώσει για τους κινδύνους του ρατσισμού και των προκαταλήψεων».